Sürtünme Kuvveti ile Tanışın
Gözlerinizi kapatın ve iki elinizi kenetleyin. Kalbinizi hızla çarpıyorsa durun, çünkü elimizde sürtünme kuvvetini inceleyeceğiz. Sürtünme kuvveti tüm cismin hareketini ya da durağan kalmasını sağlayan kuvvettir. Dört temel madde özelliğine sahiptir: Yön değiştirme, sürtünme, frenleme veya itme. Sürtünme kuvveti, iki cisim birbirine yakın olduğunda meydana gelir. Aynı zamanda, kuvvet arttıkça potansiyel enerji azalmaktadır. Bir hareket iki cismin arasındaki sürtünmeyi yok edene kadar sürer.
Dış Etkenlerin Sürtünmeyi Nasıl Etkilediği
Sürtünme, cismin bir hareket veya durağan kalmasını etkileyen pek çok farklı dış etkene bağlıdır. Bununla birlikte, bu etkenleri aşağıdaki üç genel kategoriye indirebiliriz:
1. Hareket Sürtünmesi
Bu kuvvet, cismin hareket halindeyken doğal olarak meydana gelir. En çok hava ve su aerodinamiğinde veya tekerlekli araçların üzerinde hareket halindeyken bulunur.
2. Süperpozisyondaki Kaldırma Kuvveti
Bu kuvvet, maddeye ağırlıklar koyarken etkilidir ve hareket halinde değilken meydana gelir.
3. Kayma Sürtünmesi
Bu kuvvet, bir cismin diğer cisim üzerindeki hareketini yavaşlatmak için oluşur ve çok az sürtünme ile ortaya çıkar.
Enerji Nasıl Dönüşüyor?
Sürtünme kuvveti, enerjiyi depolayan bir kuvvettir. İki cisim arasında oluşan sürtünme, harekette olan parçaların enerjisini çevre etkileri ile boşa harcayan sıcaklık şeklinde dönüşmüş olur. Hareket sürtünmesi, gazın üstündeki veya tekerin lastiği ile yol arasındaki sürtünme nedeniyle ortaya çıkar.
Sürtünmenin Günlük Hayatımızdaki Önemi
Her zaman hayatımıza farkında olmadan eklemiş olan her yüzey arasındaki sürtünme kuvveti, hayatımız için çok önemlidir. Günlük hayatımızda sürtünmenin önemi, düşünülemez:
- Araçlarımıza fren yapmamızı sağlar, bu da bizi güvenli bir şekilde seyahate çıkarmamızı sağlar.
- Mekanik aletler insanların ticari amaçları için çok ayrıntılı işleri yapabilmesini sağlar.
- Operasyon odasında elmas kaplamalı el aletlerinin kullanımı başarılı kraniyal cerrahileri mümkün kılarak insanların hayatını kurtarır.
- Yürümek veya koşmak sürtünme kuvveti etkisiyle meydana gelen kaldırma kuvveti ile olanaklıdır.
Sonuç
Sürtünme kuvveti, hayatımızın çeşitli yönlerinde çok önemli bir kuvvettir. Bu kuvvet, mekanik aletlerden ülkenin her köşesinde büyük veya küçük hareketleri uzun süreli emin bir şekilde yürütebilmemize olanak sağlar. Farklı dış etkenler etkiliyorken, sünew kuvveti çeşitli şekillerde enerjiyi dönüştürür. Sürtünme kuvveti kaldırma, sürtünme, frenleme gibi pek çok eylemde büyük önem taşımaktadır.
